آثار انتظار
مفهوم انتظار:
انتظار به معنای چشم به راه بودن برای وقوع حادثه‌ای بزرگ و تغییر دهنده است.
شیعیان معتقدند که آن حضرت در عصر غیبت زندگی می‌کند و در زمان مناسب برای پایان دادن به ظلم و برقراری عدالت جهانی ظهور خواهد کرد. این باور تأثیرات عمیقی در زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جوامع شیعه دارد.
از جمله تأثیرات انتظار عبارتند از:
۱. تأثیرات معنوی انتظار بر افراد
_ تقویت ایمان و امید به آینده: فرد منتظر همواره امید دارد که روزی عدالت به طور کامل در دنیا برقرار خواهد شد و این انتظار، به او انگیزه‌ای معنوی برای مقابله با سختی‌ها و ناملایمات زندگی می‌دهد.
_ تقویت معنویت فردی: انتظار به عنوان یک آموزه دینی، به مردم یادآوری می‌کند که برای رسیدن به روز ظهور، باید خود را از لحاظ معنوی که شامل خودسازی اخلاقی، تزکیه نفس و انجام اعمال نیک می‌شود آماده نماید. فرد منتظر تلاش می‌کند که از لحاظ روحی و معنوی همواره در وضعیت آماده‌باش قرار داشته باشد.
۲. اثرات اجتماعی انتظار
_ تقویت همبستگی اجتماعی: منتظران ظهور می‌دانند که تنها با همکاری و همدلی می‌توان زمینه‌های ظهور را فراهم نمود. انتظار موجب ایجاد حس تعاون و همکاری در بین افراد جامعه می‌شود که این همبستگی می‌تواند در قالب مشارکت‌های اجتماعی، کمک به مستضعفان و فعالیت‌های خیرخواهانه نمود پیدا کند.
_ پرهیز از بی‌عدالتی و ظلم: باور به ظهور منجی که برای برقراری عدالت جهانی خواهد آمد، باعث می‌شود که افراد جامعه از ظلم و بی‌عدالتی پرهیز نموده و تلاش نمایند تا عدالت را در روابط اجتماعی برقرار کنند.
_ نقش امید به آینده در پیشرفت اجتماعی: این امید اجتماعی موجب تلاش بیشتر در عرصه‌های مختلف علمی، فرهنگی و اقتصادی برای ساختن جامعه‌ای بهتر می‌شود.
۳. اثرات فردی و روانی انتظار
_ افزایش انگیزه برای خودسازی: فرد منتظر با خودسازی و بهتر نمودن شخصیت اخلاقی خود، آمادگی بیشتری برای زمان ظهور خواهد داشت.
_کاهش اضطراب و نگرانی: ایمان به ظهور حضرت و تحقق عدالت الهی توسط ایشان، موجب کاهش اضطراب‌ها و نگرانی‌های فردی می‌شود و افراد با باور به این که روزی تمامی مشکلات و بی‌عدالتی‌ها پایان خواهد یافت، از نظر روانی احساس آرامش بیشتری می‌کنند.
۴. اثرات فرهنگی انتظار
_ ترویج فرهنگ عدالت‌خواهی: انتظار به طور مستقیم با مفهوم عدالت گره خورده است. این باور باعث می‌شود که افراد جامعه به ترویج فرهنگ عدالت‌خواهی پرداخته و در مقابل ظلم و فساد ایستادگی کنند. این فرهنگ در تمامی جنبه‌های زندگی مردم از جمله اقتصاد، سیاست و تعاملات اجتماعی تأثیرگذار است.
_ ایجاد انگیزه برای مشارکت فرهنگی: انتظار ظهور، افراد را در جامعه به مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی مانند حمایت از آثار هنری، ادبی و تولید محتواهای فرهنگی از جمله فیلم، کتاب و شعر با موضوع انتظار امام زمان کمک می‌کند.
۵. تأثیرات سیاسی انتظار
_ ایجاد حس مسئولیت‌پذیری در مقابل جامعه: انتظار به عنوان یک آموزه دینی، افراد را نسبت به شرایط سیاسی و اجتماعی اطراف خود حساس‌تر می‌کند و باعث می‌شود که افراد به دنبال اصلاح وضعیت موجود و مقابله با ظلم و فساد باشند. بسیاری از قیام‌ها و جنبش‌های عدالت‌خواهانه در تاریخ شیعه، متأثر از این باور بوده است.
_ ترویج عدالت‌خواهی در سیاست: انتظار به عنوان نمادی از عدالت مطلق، سیاست‌مداران و رهبران را به سمت برقراری عدالت اجتماعی و اصلاح نظام‌های ناعادلانه سوق می‌دهد. این انگیزه موجب می‌شود که حتی در نظام‌های سیاسی نیز اصول اخلاقی و دینی رعایت شوند و سیاست‌مداران برای رفع ظلم و فساد تلاش نمایند.
نتیجه‌گیری:
انتظار در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی زندگی انسان‌ها تأثیرات چشمگیری دارد و نه تنها باعث تقویت ایمان و امید به آینده می‌شود، بلکه انگیزه‌ای قوی برای خودسازی و بهبود شرایط اجتماعی و فرهنگی فراهم می‌کند. باور به ظهور منجی و برقراری عدالت جهانی، می‌تواند به عنوان یک نیرو محرکه در پیشبرد اهداف اجتماعی و تحقق عدالت در جامعه عمل نماید.
منابع:
_ مطهری، مرتضی(۱۳۷۰). انتظار و انقلاب. تهران: انتشارات صدرا.
_ قائمی، علی(۱۳۹۰). امام زمان (عج) و انتظار در فرهنگ شیعه. قم: انتشارات دارالثقلین.
_جوادی آملی، عبدالله(۱۳۹۸). امام مهدی و انتظار در اندیشه اسلامی. قم: انتشارات اسراء.
_علامه طباطبایی، سید محمد حسین(1380). شیعه در اسلام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
_ پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی(1395). مجموعه مقالات انتظار و مهدویت. قم: نشر _ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
_ صدر، محمدباقر(1360). انسان و انتظار در اسلام. نجف: انتشارات العتبه العباسیه.